Budowanie odporności psychicznej jako metoda zapobiegania uzależnieniom

Odporność psychiczna jest kluczowym aspektem w życiu każdego człowieka. To właśnie ona decyduje o działaniu, zachowaniu czy reakcji w konkretnych sytuacjach. Rozwijanie i wzmacnianie pozytywnych umiejętności, pozwala na kształtowanie postawy wobec środków psychoaktywnych. Ważne jest zatem, aby systematycznie pracować nad wzmocnieniem swych indywidualnych cech osobowości.

Czym jest odporność psychiczna i dlaczego jest ważna w kontekście zapobiegania uzależnieniom?

Odporność psychiczna stanowi jedną z cech osobowości człowieka, która w dużym stopniu odpowiada za sposób, w jakim dana osoba radzi sobie w trudnych i stresujących sytuacjach, jak również działaniem pod presją niezależnie od okoliczności. To szereg umiejętności intra- i interpsychicznych, stanowiących o stabilności emocjonalnej, otwartości, czy wytrwałości. Na odporność psychiczną składa się wiele cech. To m.in. umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami, samodyscyplina, dobre nawyki, zaangażowanie, konsekwencja w działaniu i myśleniu, czy nastawienie. Wypracowanie tych cech w połączeniu z asertywnością, pozwalają uchronić człowieka przed uzależnieniem. Częstą przyczyną sięgania po substancje psychoaktywne jest nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, presją czy oczekiwaniami. Wypracowanie odporności psychicznej pozwala w zdrowy sposób zniwelować negatywne emocje i zapobiec ich nagromadzeniu. 

Jak rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnościami psychicznymi może pomóc w zapobieganiu uzależnieniom?

Rozwijanie odporności psychicznej to kluczowy aspekt oddziaływań profilaktycznych w sferze zdrowia psychicznego. Wiele cech czy predyspozycji odgrywa istotną rolę w postawie człowieka. Mowa tutaj m.in. o: samoświadomości, świadomości społecznej, samokontroli, samoocenie czy empatii. Aspekty te, spełniają funkcję ochronną i zapobiegają nadużywania substancji psychoaktywnych. Osoby, które potrafią zdefiniować swoje emocje, ich źródło, jak również wdrożyć skuteczne metody radzenia sobie z nimi, są znacznie mniej podatne na popadanie w uzależnienia. Ważna jest także zdolność do poszukiwania pomocy czy umiejętne wykorzystywanie dostępnych zasobów, aby sytuacje trudne czy problemowe nie przekładały się na obniżenie odporności psychicznej. 

Jak odporność psychiczna pomaga radzić sobie z negatywnymi emocjami, które mogą prowadzić do szukania ucieczki w substancjach psychoaktywnych?

Badania jednoznacznie wskazują, że osoby posiadające wysoki poziom odporności psychicznej są znacznie mniej podatne na sięganie po używki i popadanie w uzależnienia. Rozwijanie swoich mocnych cech przekłada się na lepsze funkcjonowanie intelektualne, co z kolei zapobiega popadaniu w nałogi. Wysoki poziom odporności psychicznej pozwala w odpowiedni sposób reagować na trudne, stresujące czy nieprzewidziane sytuacje bez negatywnych emocji. 

Jakie czynniki mają wpływ na rozwój odporności psychicznej? 

Do czynników mających wpływ na budowanie odporności psychicznej zaliczamy:

• czynniki środowiskowe;
• czynniki rodzicielskie;
• czynniki osobiste.

Budowanie odporności psychicznej odbywa się także poprzez najbliższe otoczenie. Kluczowe są zatem wsparcie i bliskie relacje z rodziną czy przyjaciółmi. Utrzymywanie pozytywnych kontaktów z najbliższymi, pozwala wzmacniać pozytywne cechy i utrzymać odporność psychiczną na najwyższym poziomie. 

Metody i techniki budowania odporności psychicznej 

Umiejętność radzenia sobie ze stresem oraz wyzwaniami stanowi fundament odporności psychicznej, jak również pomaga w przezwyciężaniu bieżących trudności. Kluczowy jest zatem rozwój podstawowych umiejętności takich jak: relaksacja, medytacja, świadomość emocjonalna czy pozytywne myślenie. Istotne są także techniki relaksacyjne, np. joga czy głębokie oddychanie i wyrównanie oddechu, mogą znacząco pomóc w radzeniu sobie ze stresującymi sytuacjami, ponadto pozwalają zachować spokój umysłu. Utrzymanie pozytywnego nastawienia w konfrontacji z wyzwaniami jest kluczowym aspektem radzenia sobie z negatywnymi emocjami. 

Jakie znaczenie ma edukacja na temat zdrowia psychicznego i emocjonalnego w szkołach jako forma prewencji uzależnień?

Już na etapie szkolnym należy rozwijać i wzmacniać odporność psychiczną. To kluczowy aspekt działań profilaktycznych, którego rolą jest kształtowanie ogólnego dobrostanu zarówno dzieci, jak i młodzieży. Specjaliści wskazują, że wypracowanie fundamentalnych cech, np. asertywność, pewność siebie czy umiejętność radzenia sobie z emocjami, pozwala uchronić młode osoby nie tylko przed uzależnieniem, ale przede wszystkim przed pierwszym kontaktem z substancją psychoaktywną.  

Jaka jest rola terapii w budowaniu odporności psychicznej?

Terapia uzależnień stanowi fundament do odbudowania odporności psychicznej, bez której osoba uzależniona nie wytrwa w swym postanowieniu zerwania z nałogiem. Spotkania z psychologiem czy psychoterapeutą pozwalają na nowo poznać swoje mocne strony i uświadomić sobie wartość samego siebie. Specjalista wskazuje, wspiera i pomaga w odbudowaniu odporności psychicznej oraz pokazuje, jak radzić sobie w kryzysowych sytuacjach. Terapia pozwala dotrzeć do sedna problemu i zrozumieć mechanizm swego postępowania. Wspólne spotkania terapeutyczne dostarczają niezbędnej wiedzy, dotyczącej kształtowania samego siebie od nowa oraz wzmacniania kluczowych umiejętności, bez których funkcjonowanie w nowej rzeczywistości będzie znacznie trudniejsze. 

Zasoby, które mogą pomóc w rozwijaniu odporności psychicznej

Chcąc wzmocnić swą odporność psychiczną, można skorzystać z dostępnych zasobów w postaci książek. Warto przyjrzeć się takim pozycjom jak:

1. Zbigniew Ryżak, Silna psychika. Poradnik wzmacniania odporności psychicznej na trudne czasy.
2. Małgorzata Taraszkiewicz, Siła i odporność psychiczna. Jak je wzmocnić? Poradnik i ćwiczebnik osobisty.
3. Damon Zahariades, Odporność psychiczna. Poradnik, dzięki któremu stawisz czoła życiowym wyzwaniom, poradzisz sobie z negatywnymi emocjami i przezwyciężysz przeciwności, zachowując przy tym odwagę i pewność siebie.

Odporność psychiczna ma fundamentalne znaczenie w codziennym funkcjonowaniu. Wzmocnienie określonych cech pozwoli uniknąć kryzysowych sytuacji i namnożenia się negatywnych emocji, co z kolei często prowadzi się sięgania po substancje psychoaktywne. Wypracowanie w sobie fundamentalnych cech przekłada się na racjonalne działanie, niezależnie od sytuacji.

Artykuł partnera