W Polsce zawód opiekuna medycznego przeszedł znaczącą transformację wraz z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2025 roku, wprowadzające nowe obowiązki opiekuna medycznego. Wchodzące w życie od czerwca przepisy dla opiekunów medycznych wyraźnie rozszerzyły zakres ich obowiązków, włączając w nie czynności medyczne, które dotąd były domeną pielęgniarek. Sprawdź, co dokładnie zmieniły te regulacje i jak wpływają na jakość opieki?
Nowe obowiązki opiekunów medycznych
Rozporządzenie Ministra Zdrowia wprowadza szczegółowy wykaz czynności zawodowych opiekunów medycznych, dzieląc je na dwie klarowne kategorie:
- Część A – Podstawowe kompetencje: Obejmujące szeroki zakres czynności opiekuńczo-pielęgnacyjnych.
- Część B – Rozszerzone kwalifikacje: Dotyczące wybranych czynności medycznych, zarezerwowanych dla osób z dodatkowym wykształceniem.
Wdrożenie tych regulacji stanowi istotny element wpływający na nowe obowiązki opiekuna medycznego. Wszystkie działania realizowane są we współpracy z pielęgniarkami, lekarzami i fizjoterapeutami. Dotyczą pracy zarówno w placówkach medycznych (szpitalach, domach opieki), jak i bezpośrednio w domu pacjenta.
Opiekun medyczny z podstawowymi kwalifikacjami
Współpraca:
Osoby posiadające podstawowe kwalifikacje, czyli ukończoną szkołę policealną lub kurs zawodowy zgodny z wymaganiami (kwalifikacja MED.14), będą nadal wykonywać kluczowe zadania opiekuńczo-pielęgnacyjne. Do ich obowiązków należy m.in.:
- Identyfikacja potrzeb pacjenta – rozpoznawanie i reagowanie na indywidualne potrzeby podopiecznych.
- Pomiary parametrów życiowych – precyzyjna kontrola podstawowych parametrów zdrowotnych, takich jak tętno, temperatura ciała, ciśnienie krwi czy poziom saturacji (nasycenia krwi tlenem).
- Wsparcie w codziennej higienie i karmieniu – pomoc pacjentom w dbaniu o higienę osobistą oraz w przyjmowaniu posiłków.
- Wsparcie emocjonalne i aktywizacja – działania mające na celu poprawę samopoczucia psychicznego pacjentów oraz zachęcanie ich do aktywności.
Dodatkowo, opiekunowie z podstawowymi kwalifikacjami mogą również:
- Prowadzić edukację pacjenta i jego rodziny w zakresie profilaktyki, higieny oraz zdrowego stylu życia.
- Asystować w przyjmowaniu leków (np. doustnie lub przez skórę), zawsze bez naruszania ciągłości tkanek.
- Wymieniać worki stomijne.
- Monitorować bilans płynów, kontrolować mikcję (oddawanie moczu) i defekację (oddawanie stolca).
- Mierzyć poziom glukozy we krwi glukometrem.
Nowe kompetencje opiekuna medycznego z rozszerzonymi kwalifikacjami
Prawdziwa rewolucja w pracy opiekuna medycznego dotyczy osób, które ukończyły specjalny kurs kwalifikacyjny MED.14 lub spełniają inne warunki określone w ustawie. Zyskają one uprawnienia do wykonywania zaawansowanych czynności medycznych, co znacząco poszerza ich rolę w systemie opieki zdrowotnej. Do nowych obowiązków z części B należą m.in.:
- Płukanie specjalistyczne – wykonywanie płukania ran, jamy ustnej, oka oraz gardła.
- Zmiana opatrunków – zmiana opatrunków z zachowaniem rygorystycznych zasad aseptyki.
- Pobieranie materiału do badań – tym kluczowe pobieranie krwi żylnej oraz innego materiału do badań diagnostycznych.
- Wykonywanie testów diagnostycznych – przeprowadzanie wybranych testów bezpośrednio u pacjenta.
- Podawanie leków drogami innymi niż doustna – na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej, opiekun będzie mógł podawać leki drogą oddechową, doodbytniczą czy podjęzykową.
- Aktywizacja pacjentów leżących – prowadzenie ćwiczeń oddechowych, masaży oraz innych form aktywizacji dla osób z ograniczoną mobilnością.
Te nowe obowiązki opiekuna medycznego znacząco zwiększają samodzielność i znaczenie tego zawodu.
Jak zdobyć nowe kwalifikacje opiekuna medycznego?
Aby zostać opiekunem medycznym, niezbędne jest ukończenie szkoły policealnej (kwalifikacja MED.14) lub kursu zawodowego zgodnego z obowiązującymi wymaganiami. Dodatkowe uprawnienia, pozwalające na wykonywanie rozszerzonych czynności medycznych z części B, uzyskuje się poprzez ukończenie specjalnego kursu kwalifikacyjnego (również w ramach MED.14), zgodnego z przepisami rozporządzenia.
Warto podkreślić, że tylko osoby posiadające aktualne kwalifikacje zgodne z wykazem zawartym w rozporządzeniu mogą wykonywać czynności z części B. Pracodawcy mogą weryfikować te kompetencje na podstawie dokumentów potwierdzających wykształcenie lub ukończenie kursu.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Zdrowia
Kolejny temat: Chwyt Heimlicha ratuje życie podczas zadławienia – poznaj technikę
