Stopa cukrzycowa. Miód na rany cukrzycowe – postęp w leczeniu 

Stopa cukrzycowa to jedno z najgroźniejszych powikłań długotrwałej cukrzycy, które może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a nawet amputacji. Owrzodzenia na stopach, często trudno gojące się i podatne na zakażenia opornymi na antybiotyki drobnoustrojami, są prawdziwym wyzwaniem zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy. W obliczu nieskuteczności tradycyjnych metod leczenia, medycyna poszukuje innowacyjnych rozwiązań. Jednym z nich, coraz częściej potwierdzanym badaniami klinicznymi, jest zastosowanie miodu pszczelego w opatrunkach. Okazuje się, że to naturalne remedium może znacząco przyspieszyć gojenie ran i przynieść ulgę.

Czym jest stopa cukrzycowa i dlaczego jest tak groźna?

Stopa cukrzycowa to zespół zmian chorobowych, które pojawiają się na stopach u osób z długotrwałą lub źle kontrolowaną cukrzycą. Stan ten wynika z uszkodzenia nerwów (neuropatia cukrzycowa) oraz naczyń krwionośnych (angiopatia cukrzycowa). Neuropatia prowadzi do utraty czucia, przez co pacjent może nie odczuwać bólu ani nacisku, co sprzyja powstawaniu urazów i owrzodzeń. Angiopatia natomiast upośledza przepływ krwi do tkanek, prowadząc do ich niedotlenienia i niedożywienia, co znacząco utrudnia gojenie się ran.

Bez odpowiedniego leczenia, nawet drobne skaleczenie może przerodzić się w trudno gojącą się ranę, a w konsekwencji nawet w martwicę i konieczność amputacji. Szacuje się, że co roku w Polsce wykonuje się około 7000 amputacji kończyn dolnych u chorych na cukrzycę – to zatrważająca liczba, której można próbować zapobiegać.

Pierwsze objawy stopy cukrzycowej – na co zwrócić uwagę?

Wczesne rozpoznanie objawów stopy cukrzycowej jest kluczowe dla skutecznego leczenia i uniknięcia poważnych powikłań. Początkowe symptomy często są subtelne i łatwe do zlekceważenia. Należą do nich:

• Osłabienie mięśni międzykostnych stopy, prowadzące do zmian w jej kształcie.
• Zmniejszenie napięcia sklepienia stopy.
• Zmiany w stawach, więzadłach i kościach stopy, np. staw Charcota.
• Pojawienie się modzeli oraz pęknięć skóry na podeszwie stopy.
• Trudno gojące się rany cukrzycowe, które najczęściej lokalizują się na podeszwie, w okolicy główek kości śródstopia lub na brzegu dużego palca.
• Deformacje stopy.

Nieleczone owrzodzenia mogą łatwo ulec zakażeniu, prowadząc do ropowicy stóp i dalszych uszkodzeń nerwów, co zamyka błędne koło powikłań.

Martwica tkanek w stopie cukrzycowej

Jednym z najbardziej dramatycznych objawów stopy cukrzycowej jest martwica tkanek. Jest to konsekwencja niedokrwienia i powstawania zakrzepów. Najczęściej obejmuje ona palce lub część stopy. Tkanki objęte martwicą przyjmują charakterystyczne czarne zabarwienie i stopniowo oddzielają się od zdrowych obszarów. Gdy do martwicy dołącza się infekcja, rany cukrzycowe zaczynają ropieć, wydzielając nieprzyjemny zapach. Jeżeli pacjent nie otrzyma szybkiej i skutecznej pomocy, istnieje realne ryzyko amputacji zajętych palców lub nawet całej kończyny. Szacuje się, że co roku w Polsce wykonuje się około 7000 amputacji kończyn dolnych u chorych na cukrzycę – to zatrważająca liczba, której można próbować zapobiegać.

Miód na rany cukrzycowe. Współczesne dowody

Współczesna medycyna, zmagająca się z opornością bakterii na antybiotyki, coraz częściej zwraca się ku naturalnym metodom leczenia. Miód, od wieków wykorzystywany w medycynie ludowej jako środek antybakteryjny i gojący, zyskuje nowe uznanie. Już w XIX wieku istniały wzmianki o stosowaniu surowego miodu pszczelego do leczenia trudno gojących się ran. Dziś współczesne badania kliniczne potwierdzają skuteczność miodu w terapii przewlekłych owrzodzeń cukrzycowych stóp.

W 2020 roku przedstawiono wyniki badań, które jasno wykazały, że stosowanie opatrunków z miodu pszczelego w owrzodzeniach stopy cukrzycowej przynosi korzystne efekty. Często lepsze i szybciej osiągalne niż w przypadku konwencjonalnych preparatów stosowanych w praktyce klinicznej. To otwiera nowe perspektywy w ratowaniu stóp cukrzycowych i łączy tradycyjne podejście z najnowszą wiedzą medyczną.

Jak miód leczy trudno gojące się rany?

Miód pszczeli posiada unikalne właściwości, które przyczyniają się do jego skuteczności w leczeniu ran. Mechanizm działania można zawrzeć w 5 punktach:

1. Działanie antybakteryjne: Miód zawiera nadtlenek wodoru, niskie pH, wysoką osmolalność (duże stężenie cukrów) oraz inne związki, które wspólnie tworzą niekorzystne środowisko dla rozwoju bakterii. Badania wykazały jego skuteczność nawet przeciwko drobnoustrojom opornym na antybiotyki.
2. Działanie przeciwzapalne: Redukuje stan zapalny w ranie, co sprzyja szybszemu gojeniu.
3. Oczyszczanie rany: Miód pomaga w autolitycznym usuwaniu martwych tkanek (nekrozy) z rany, co jest kluczowe dla jej prawidłowego zamknięcia.
4. Redukcja nieprzyjemnego zapachu: Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym eliminuje bakterie odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach ran.
5. Stymulacja ziarninowania i epitelializacji: Tworzy wilgotne środowisko sprzyjające tworzeniu się nowej tkanki i naskórka.

W badaniach prowadzonych w Azji, gdzie pacjenci z przewlekłymi wrzodziejącymi ranami (w tym cukrzycowymi owrzodzeniami stóp) byli leczeni miodem, szybko zaobserwowano postęp. Już w ciągu 1 tygodnia rany oczyściły się z martwych tkanek i nieprzyjemny zapach został wyeliminowany. Zmniejszał się stan zapalny oraz wyraźnie zredukowana została wielkość owrzodzeń i obecność drobnoustrojów.

Opatrunki z miodu w praktyce – skuteczność potwierdzona badaniami

Procedura leczenia ran cukrzycowych miodem polega na codziennym pokrywaniu owrzodzeń cienką warstwą miodu na całej powierzchni, a następnie przykryciu ich jałową gazą. Terapia zazwyczaj trwa kilka tygodni.

Wyniki badań są imponujące:

• Wspomniane testy wykazały, że po 3 tygodniach terapii powierzchnia owrzodzeń zmniejszyła się pięciokrotnie.
• Całkowite wyleczenie wszystkich pacjentów odnotowano po 6 tygodniach stosowania miodu.
• Podobne, korzystne rezultaty terapii miodem odnotowano w badaniach klinicznych przeprowadzonych w Tajlandii, Wielkiej Brytanii, Sudanie, Nigerii, Pakistanie czy Grecji. Greccy lekarze porównali skuteczność opatrunków z miodem z opatrunkami konwencjonalnymi u ponad sześćdziesięciu pacjentów. Wyniki pokazały, że terapia miodem była od 50% do 70% lepsza i szybciej osiągana niż w przypadku standardowych metod.

Te dane, przedstawione m.in. przez B. Kędzię i E. Hołderną-Kędzię w opracowaniu „Leczenie miodem owrzodzeń cukrzycowych stóp”, jasno wskazują na miód jako obiecujący element w terapii stopy cukrzycowej.

Wyjątkowy miód w walce z owrzodzeniami

W kontekście leczenia ran, szczególne miejsce zajmuje miód Manuka. Jest to miód pochodzący z Nowej Zelandii i Australii, wytwarzany z nektaru krzewu Manuka (Leptospermum scoparium). Wyróżnia go wysoka koncentracja metyloglyoksalu (MGO), związku odpowiadającego za jego wyjątkowo silne właściwości antybakteryjne. Dzięki temu jest on szczególnie ceniony w medycynie jako środek do leczenia trudno gojących się ran, w tym owrzodzeń cukrzycowych.

Lekarze wyleczyli stopę cukrzycową miodem Manuka w ramach eksperymentu medycznego, widząc jego potencjał w sytuacji, gdy antybiotyki nie przynosiły spodziewanych efektów. To doskonały przykład, jak medycyna holistyczna, łącząca naturalne metody z osiągnięciami farmakoterapii, może skutecznie wspierać pacjentów i ratować kończyny zagrożone amputacją.

---

Zainteresował Cię potencjał miodu w leczeniu ran? Pamiętaj, aby zawsze konsultować plan leczenia stopy cukrzycowej ze swoim lekarzem! Stona jakwyleczyc.com publikuje treści o charakterze informacyjnym, nie jest poradą medyczną, wobec tego nie zastępuje kontaktu ze specjalistą.

Źródło: Leczenie miodem owrzodzeń cukrzycowych stóp