Fibromialgia to przewlekła choroba z grupy reumatyzmu pozastawowego, a jej głównym objawem jest uogólniony ból całego ciała. Dolegliwości bólowe układu mięśniowo-szkieletowego są często połączone z poranną sztywnością, uczuciem zmęczenia, problemami ze snem oraz zaburzeniami nastroju. Choć dokładne przyczyny choroby nie są znane, badacze podejrzewają, że fibromialgia może być wynikiem zaburzeń w przetwarzaniu bodźców bólowych w mózgu, co powoduje nadwrażliwość układu nerwowego. W tym artykule omówimy objawy oraz najnowsze badania dotyczące leczenia fibromialgii.
Fibromialgia – co to jest za choroba?
Zespół bólowy fibromialgia jest jedną z chorób reumatycznych. Fibromialgia (FB, fibromyalgia) umiejscowiona jest w klasyfikacji chorób reumatycznych Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego (ACR) w grupie chorób określanych reumatyzmem tkanek miękkich. Początek dolegliwości jest skojarzony z różnymi czynnikami stresogennymi. Główne czynniki, które mogą powodować objawy fibromialgii to 4 wymienione poniżej:
- choroby endokrynologiczne,
- choroby zapalne reumatyczne,
- zaburzenia psychiczne,
- czynniki egzogenne (urazy, przeciążenia, zmiany pogody).
Choroba rozpoznawana jest u 2–4% populacji, głównie wśród rasy białej. W badaniu przeprowadzonym w 2015 roku i opublikowanym na Forum Rheumatology podaje się, że od 6- do 10-krotnie częściej chorują kobiety. Największa częstotliwość zachorowania przypada na okres 30–50 lat. Obserwacje prowadzone na bieżąco wskazują, że liczba chorych rośnie wraz z postępem cywilizacyjnym.
Jakie są objawy fibromialgii?
Fibromialgia daje objawy w szerokim zakresem symptomów, które mogą wpływać na różne aspekty życia codziennego. Osoby dotknięte fibromialgią sygnalizują ból całego ciała z charakterystyczną nadwrażliwością kończyn, uczuciem sztywności stawów oraz osłabieniem i problemami ze snem.
Objawami głównymi fibromialgii – choroby nazywanej niekiedy zespołem bólowym są przewlekły, uogólniony ból mięśniowo-stawowy oraz bolesność w typowych punktach. Towarzyszą im zwykle liczne zaburzenia wegetatywne i funkcjonalne, wśród których najbardziej charakterystycznymi są zaburzenia snu, przewlekłe zmęczenie, nietolerancja wysiłku i objawy psychopatologiczne. Do najczęściej występujących przy fibromialgii objawów należy 6 wymienionych poniżej.
Fibromialgia – objawy choroby:
- rozlany ból – stały, tępy ból mięśniowo-szkieletowy, który trwa co najmniej trzy miesiące,
- przewlekłe zmęczenie – nawet po długim śnie pacjenci nie czują się wypoczęci, co negatywnie wpływa na ich energię i produktywność,
- problemy ze snem – u chorych na fibromialgię występują trudności w zasypianiu, częste wybudzanie się w nocy oraz zespół niespokojnych nóg,
- zaburzenia poznawcze – problemy z koncentracją, pamięcią i zdolnością do podejmowania decyzji określa się jako mgła mózgowa,
- zaburzenia nastroju – depresja i lęk są często współistniejącymi problemami,
- sztywność poranna – pacjenci często doświadczają trudności w poruszaniu się po przebudzeniu.
Punkty bolesne przy fibromialgii
Jednym z objawów fibromialgii jest bolesność w 18 typowych punktach zwanych tender points. Punkty bolesne (punkty tkliwe lub punkty spustowe) są charakterystycznymi miejscami na ciele, które wywołują ból przy lekkim ucisku. Znajdują się one w określonych obszarach i występują symetrycznie po obu stronach kręgosłupa.
Objawy fibromialgii – ból w 9 z 18 punktów tkliwych podczas ucisku kciukiem lub palcem wskazującym:
- potylica – w okolicy przyczepów mięśni podpotylicznych,
- dolny odcinek szyi – symetrycznie w przestrzeniach między wyrostkami poprzecznymi,
- kark i górna część grzbietu – punkt centralny na górnym brzegu mięśnia czworobocznego,
- łopatki – w okolicy przyczepu mięśnia nad grzebieniem łopatki,
- II żebro – bocznie od połączenia chrzęstno-kostnego i na górnej powierzchni,
- ramię – 2 cm od nadkłykcia bocznego,
- okolica pośladkowa – górno-boczny kwadrant,
- udo – tylna powierzchnia wyniosłości krętarza,
- kolano – symetrycznie, na środku w stosunku do szpary stawowej.
Chociaż nie ma pewności, dlaczego te punkty spustowe są szczególnie wrażliwe u osób z fibromialgią, przypuszcza się, że może to mieć związek z przewlekłymi skurczami mięśni lub zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego. Odkrycie tych punktów tkliwych ma kluczowe znaczenie w diagnozie choroby. Pomaga odróżnić fibromialgię od innych schorzeń o podobnych objawach.
Fibromialgia – leczenie i wsparcie leczenia
Leczenie fibromialgii jest zindywidualizowane i obejmuje podejście wielotorowe. Polega ono głównie na łagodzeniu objawów fibromialgii i poprawie jakości życia. Oprócz farmakologii ważna jest aktywność fizyczna i dieta przeciwzapalna.
Leczenie fibromialgii obejmuje:
- farmakoterapia – leki przeciwbólowe, antydepresanty i leki przeciwpadaczkowe mogą łagodzić objawy,
- fizjoterapia – regularne ćwiczenia i techniki relaksacyjne pomagają w redukcji bólu i poprawie ruchomości,
- psychoterapia – terapie psychologiczne np. terapia poznawczo-behawioralna (CBT) może pomóc w radzeniu sobie z przewlekłym bólem i stresem,
- dieta przeciwzapalna – ograniczenie spożycia cukru i przetworzonej żywności może wpływać na lepsze samopoczucie.
Akupunktura w leczeniu fibromialgii
Akupunktura jest coraz częściej rozważana jako metoda wspomagająca leczenie objawów fibromialgii ze względu na punty spustowe. Najnowsze badania opublikowane na portalu Pub Med w 2023 roku wykazały, że technika ta może łagodzić przewlekły ból poprzez regulację szlaków nerwowych odpowiedzialnych za przesyłanie sygnałów bólowych.
Akupunktura wpływa na redukcję zapaleń obwodowych oraz poprawia funkcjonowanie autonomicznego układu nerwowego. Chociaż wyniki badań klinicznych są różne, coraz więcej dowodów wskazuje, że jest to obiecująca forma terapii dla pacjentów z fibromialgią. Działanie akupunktury obejmuje również poprawę jakości snu i redukcję zmęczenia, co czyni ją kompleksowym podejściem do radzenia sobie z objawami. Mimo to konieczne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć mechanizmy działania i skuteczność tej metody. W kolejnym artykule metodę omawiamy szerzej: Medycyna chińska – akupunktura.
Czy grzyby Reishi mogą pomóc?
Chociaż fibromialgia z objawami bólu całego ciała pozostaje chorobą trudną do wyleczenia, niektóre naturalne metody leczenia mogą przynieść ulgę. Jednym z takich środków są grzyby Reishi o właściwościach przeciwzapalnych wskazane jako wsparcie leczenia fibromialgii przez Towarzystwo Wiedzy o Grzybach Witalnych. Grzyby jako suplement diety przeciwzapalnej mogą pomóc zredukować stany zapalne i poprawić jakość snu, co jest niezwykle istotne dla osób zmagających się z fibromialgią. Wprowadzenie suplementacji warto skonsultować z lekarzem lub specjalistą, aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność terapii.
Świadome podejście do leczenia fibromialgii i stosowanie odpowiednich metod wsparcia, poprawia jakość życia chorych. Suplementację Reishi można omówić online na konsultacji z dietetykiem medycyny chińskiej.
