Martwica kości, zwana również martwicą aseptyczną lub jałową martwicą, to poważne schorzenie polegające na obumieraniu fragmentu kości wskutek zaburzenia jej ukrwienia. Proces ten zachodzi bez udziału infekcji, ale prowadzi do osłabienia struktury kostnej, bólu, ograniczenia ruchomości i często deformacji stawu. Choroba może rozwijać się powoli i przez długi czas nie dawać wyraźnych objawów.
Martwica kości – głośny przypadek Krzysztofa Śmiszka
O samoistnym obumieraniu kości zrobiło się głośno po informacji, że Krzysztof Śmiszek zmaga się z tą chorobą. W programie Fakt LIVE jego partner, Robert Biedroń, powiedział, że Śmiszek „jest na zwolnieniu lekarskim i musi przechodzić bardzo poważną terapię”. Wypowiedź ta zwróciła uwagę opinii publicznej na problem, który może dotknąć każdego – niezależnie od wieku czy stylu życia.
Przyczyny martwicy kości
Martwica kości rozwija się, gdy do danego fragmentu kości przestaje dopływać wystarczająca ilość krwi. Niedokrwienie prowadzi do stopniowego obumierania komórek i osłabienia struktury. Do najczęstszych przyczyn zaliczamy:
- urazy mechaniczne i złamania,
- zakrzepy i zatory naczyniowe,
- długotrwałe stosowanie kortykosteroidów,
- nadużywanie alkoholu,
- choroby przewlekłe, np. toczeń, anemia sierpowata, choroby autoimmunologiczne,
- przeciążenie stawów (np. u sportowców).
Najczęściej martwica dotyczy głowy kości udowej, ale może również obejmować kość ramienną, piszczelową lub kolano.
Treści na stronie jakwyleczyc.com służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji ze specjalistą. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem.
Objawy martwicy kości
We wczesnych etapach choroba często przebiega bezobjawowo. Pierwszym sygnałem ostrzegawczym jest ból w okolicy stawu, który nasila się przy wysiłku lub obciążeniu kończyny. W miarę postępu choroby pojawiają się objawy martwicy kości:
- sztywność i ograniczona ruchomość stawu,
- utykanie,
- obrzęk i uczucie „blokowania” stawu,
- ból również w spoczynku,
- deformacja lub skrócenie kończyny (w zaawansowanym stadium).
Diagnostyka martwicy kości
W diagnostyce stosuje się badania obrazowe, które pozwalają wykryć zmiany martwicze na wczesnym etapie.Najczęściej wykonywane badania to:
- Rezonans magnetyczny (MRI) – najczulsza metoda, pozwala wykryć zmiany nawet przed wystąpieniem objawów,
- RTG – wykrywa martwicę w bardziej zaawansowanych stadiach,
- Tomografia komputerowa (TK) lub scyntygrafia kości – stosowane dla dokładniejszej oceny stopnia uszkodzenia.
Leczenie martwicy kości
Wybór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby, wieku pacjenta i lokalizacji zmian.
Leczenie zachowawcze: na wczesnym etapie martwicy stosuje się metody nieoperacyjne:
- odciążenie chorej kończyny (np. kule ortopedyczne, ograniczenie wysiłku),
- rehabilitacja i fizjoterapia – poprawiają ukrwienie, ruchomość i wzmacniają mięśnie,
- leki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
- czasem stosuje się terapie biologiczne (np. komórki macierzyste, czynniki wzrostu).
Leczenie operacyjne kości
Jeśli doszło do zapadnięcia fragmentu kości lub deformacji stawu, konieczne może być leczenie chirurgiczne polegające na nawiercaniu kości (dekompresja). Operacja ma na celu poprawę ukrwienia. Stosuje się również przeszczepy kostne lub implanty oraz osteotomie korekcyjne. W skrajnych przypadkach – endoprotezoplastyka (wymiana stawu na sztuczny).
Rokowania i profilaktyka
Rokowanie zależy głównie od momentu rozpoznania i szybkości wdrożenia leczenia. Wczesne wykrycie pozwala na zahamowanie procesu martwiczego i uniknięcie operacji.
W profilaktyce ważne jest unikanie nadmiernego obciążania stawów, kontrola chorób układowych, ograniczenie spożycia alkoholu oraz ostrożne stosowanie sterydów.
Martwica kości to choroba, której nie należy lekceważyć. Nieleczona prowadzi do trwałego uszkodzenia stawu i utraty sprawności. Wczesna diagnoza, odpowiednia terapia oraz regularna kontrola u ortopedy mogą jednak znacząco poprawić rokowania i przywrócić komfort życia.
Przeczytaj: Na stawy i kości – suplementy diety
