Lekomania ze względu na coraz większą liczbę osób będących w zależności lekowej jest tematem poważniejszym, niż jeszcze kilka lat temu. W Polsce i innych krajach nastąpił gwałtowny wzrost zażywania z nadużywaniem leków. Lekomania wciąga więcej młodych osób i niebezpiecznie uzależnia od leków, zarówno na receptę, jak i dostępnych bez recepty i nadzoru lekarza.
*
Lekomania – co to znaczy?
Na początek wyjaśnienie: lekomania – co to jest? Lekomania to zależność lekowa, w uproszczeniu uzależnienie od leków. Lekomania jest formą toksykomanii, która wywołuje stan psychiczny lub fizyczny, wynikający z reakcji leku na organizm. Uzależnienie od leków charakteryzuje się zmianami zachowania, które występują zawsze łącznie z przymusem stałego lub okresowego zażywania leku.
Niebezpieczeństwo lekomanii polega między innymi na tym, że w miarę rozwoju uzależnienia, chory musi przyjmować coraz większe dawki dla otrzymania pożądanego efektu. Jednocześnie wzrasta niebezpieczeństwo przedawkowania i nasila się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, aż do zatrucia i śmierci.
Lekomania – przyczyny
Uzależnienie od leków sprawia, że lekoman, gdy nie ma przy sobie tabletek, wpada w panikę. Perspektywa braku dostępu do leków może wywołać stan lękowy. Objawy lekomanii przypominają zespół abstynencyjny. Uzależniony od leków może mieć nie tylko napady paniki, ale stać się agresywny. Objawy lekomanii często występujące u osób w podeszłym wieku to: drżenie mięśni, drażliwość, zaburzenia snu, problemy z koncentracją, a także kłopoty z mową.
Co wywołuje uzależnienie od leków? Lekomania może być efektem długotrwałego stosowania jednego lub kilku leków o właściwościach uzależniających. Substancje tego typu powodują przestrojenie czynności psychicznych oraz somatycznych. Uzależnienie od leków wywołuje zmianę zachowania osoby uzależnionej.
Uzależnienie od leków – objawy
Lekomania daje objawy pojawiające się stopniowo, najczęściej w sposób niezauważalny dla osoby uzależnionej, a nawet jej otoczenia. Lekoman czy lekomanka często prosi lekarza o zwiększenie dawki leku, albo decyduje samodzielnie, że będzie brał dodatkowe dawki. Do głównych objawów uzależnienia od leków zaliczamy:
- zwiększanie samodzielnie dawek leku,
- przedłużanie na własną rękę kuracji przepisanych przez lekarza,
- zmiany osobowości, w tym obojętność na bodźce zewnętrzne,
- obniżenie zdolności psychomotorycznych.
Lekomania – zaburzenia psychiczne i somatyczne
Lekomania wpływa zarówno na czynności psychiczne, jak i somatyczne osoby uzależnionej. W ostrym przebiegu uzależnienia nagłe przerwanie dawkowania wywołuje poważne zaburzenia czynności organizmu. Warto zwrócić uwagę, że najszybciej wytwarza się zależność od leku na poziomie psychicznym, natomiast rzadziej i później zależność fizyczna (somatyczna). Nagłe odstawienie leku może spowodować zmiany funkcjonowania narządów wewnętrznych, w tym zaburzenia oddychania, skoki ciśnienia tętniczego krwi oraz rozstrojenie układu pokarmowego.
Jak nie wpaść w zależność od leków?
Lekomania obejmuje najczęściej osoby, które przyjmują leki przeciwbólowe i hormonalne. Zagrożone uzależnieniem są również te osoby, które sięgają po leki ułatwiające zasypianie, dopingujące i wywołujące stan euforii. Każda z tych grup leków niesie zagrożenia i może prowadzić do lekozależności. Leki hormonalne kryją w sobie niebezpieczeństwo uzależnienia. Stosowanie popularnych leków hormonalnych na tarczycę może wywołać lekomanię, ze względu na to, że uzależnienie występuje łącznie z przymusem zażywania leku.
Może Cię zainteresować: Access BARS – zabieg energetyczny, czy masaż głowy?
Co zrobić, by nie wpaść w pułapkę lekomanii? Przede wszystkim nie uzależniać się od brania leków i szukać alternatyw. Ból głowy nie wynika z niedoboru paracetamolu czy ibuprofenu. Istnieją inne metody, niż sięganie po tabletkę. Warto wymienić takie alternatywne metody leczenia jak: akupunktura, ziołolecznictwo i terapie manualne, które skutecznie przywracają zdrowie bez ryzyka uzależnień.
Lekomani w Polsce
Obecnie lekomania jest coraz większym zagrożeniem. W ostatnich latach w Polsce, a także w innych krajach nastąpił gwałtowny wzrost zażywania lub nadużywania leków. Mowa o lekach na receptę, środkach przeciwbólowych i innych lekach dostępnych w aptece bez recepty. Wzrost ilości zażywanych leków przyczynił się do większej liczby przyjęć na SOR z powodu przypadkowego przedawkowania.
Eksperci psychoterapii uzależnień, a także współpracownicy Zarządu Głównego Stowarzyszenia Monar twierdzą, że lekomania w Polsce drastycznie wzrasta, a skala problemu wymknęła się spod kontroli. Dane statystyczne publikowane przez Główny Urząd Statystyczny oraz CBOS wskazują na liczebność populacji osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych innych niż alkohol na ok. 120-150 tysięcy. Z doświadczenia ekspertów wynika, że uzależnienie od leków to problem, który wymyka się statystykom. Lekoman nie traktuje nadmiarowego zażywania leków jako problemu.
W przypadku lekomanii wzorce używania i granice wiekowe ulegają rozszerzeniu. Silnych leków przeciwlękowych, przeciwbólowych lub nasennych bez realnych wskazań medycznych używają osoby w wieku produkcyjnym oraz osoby starsze. Zdarza się też, że uzależnienie od leków swój początek ma w sięgnięciu po preparaty zalecone przez lekarza. Grupa osób uzależnionych od leków jest obecnie najszybciej rosnącą populacją pacjentów w systemie lecznictwa uzależnień.
WHO o lekomanii
WHO określa lekomanię jako uzależnienie od leków, które może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i życia osoby dotkniętej tym problemem. Lekomania może dotyczyć zarówno leków na receptę, jak i bez recepty, a także nielegalnych substancji psychoaktywnych. Zależność lekowa może prowadzić do nadużywania leków, przedawkowania, interakcji lekowych, zakażeń, uzależnienia psychicznego i fizycznego, a nawet śmierci.
Światowa Organizacja Zdrowia uznaje lekomanię za jeden z rodzajów zaburzeń psychicznych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. WHO zaleca, aby osoby cierpiące na lekomanie otrzymywały odpowiednią pomoc medyczną i psychologiczną, a także wsparcie społeczne.
WHO promuje również prewencję uzależnienia od leków poprzez edukację, informację, regulację dostępu do leków i zwalczanie nielegalnego handlu.
