Zatrucie rybą – objawy, nietypowe reakcje i czego unikać?

Ryby są źródłem cennych kwasów omega-3 i białka, a także ważnym elementem zdrowej diety. Jednak nie każda ryba, którą znajdziemy na talerzu, będzie naszym sprzymierzeńcem. Scombrotoksizm, ciguatera, rtęć – zatrucie rybą to temat, który w praktyce występuje częściej, niż sądzimy – szczególnie w sezonie grillowym, na wakacjach czy po wizycie w restauracji. Dowiedz się, jakie są objawy zatrucia rybą, które gatunki niosą większe ryzyko i co robić, jeśli po rybie zaczynasz czuć się źle.

Kiedy dochodzi do zatrucia rybą?

Zatrucie rybą najczęściej kojarzy się z jedzeniem nieświeżej lub źle przechowywanej ryby. To jednak tylko jedna z możliwości. Oto najczęstsze przyczyny:

• Spożycie nieświeżej ryby (np. z nieprawidłowo przechowywanego sushi).
• Zatrucie rybą maślaną, która zawiera olej woskowy (20% masy) wywołujący silne objawy żołądkowe.
• Zatrucie metalami ciężkimi, zwłaszcza rtęcią – dotyczy głównie dużych ryb drapieżnych.
• Zatrucie typu ciguatera – po spożyciu ryb tropikalnych z raf koralowych.
• Scombrotoksizm – związany z histaminą, która powstaje w psującej się rybie (np. makreli, tuńczyku).

Objawy zatrucia rybą – na co zwrócić uwagę?

Objawy zatrucia rybą mogą pojawić się od kilku minut do kilku godzin po spożyciu ryby. Należą do nich: nudności, wymioty, biegunka, skurcze brzucha, bóle głowy, zawroty głowy, uczucie gorąca lub mrowienia w kończynach, wysypka, metaliczny smak w ustach, a u niektórych także przyspieszone bicie serca. Jeśli objawy są nietypowe lub nasilają się, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Zatrucie rybą maślaną – objawy i przyczyny

Współpraca:

Zatrucie rybą maślaną stało się przyczyną zakazu jej sprzedaży we Włoszech. Ryba maślana to zwyczajowa nazwa określająca kilka gatunków ryb o wysokiej zawartości tłuszczu (18-21 proc.). Dwa gatunki budzą najwięcej zastrzeżeń: ryba maślana eskolar i kostropak. Oba pochodzą z wód tropikalnych i zawierają specyficzne estry woskowe, które są trudne do strawienia i mogą uszkadzać wątrobę.

Najczęściej raportowanym problemem związanym z konsumpcją ryby maślanej jest tzw. keriorrhea, czyli tłuszczowa biegunka. Ta dolegliwość wynika bezpośrednio z obecności w mięsie ryby 20 proc. estrów woskowych, które nie są trawione i wchłaniane przez jelita. Organizm wydala je w niezmienionej postaci. Spożycie nawet niewielkiej ilości może prowadzić do silnej biegunki, tłustych stolców, bólu brzucha i uczucia „śliskości” w jelitach. Objawy mogą trwać od kilku godzin do 2 dni. Choć nie są groźne dla życia, bywają bardzo nieprzyjemne.

Zatrucie rybą – ciguatera, scombrotoksizm

Ciguatera to zatrucie spowodowane spożyciem ryb, które zjadły toksyczne algi. Najczęściej występuje w tropikach (np. Karaiby, Azja Południowo-Wschodnia), ale przypadki zdarzają się także po imporcie ryb egzotycznych. Objawy zatrucia rybą to biegunka, wymioty, mrowienie dłoni i stóp, odwrócenie wrażeń termicznych (np. zimno wydaje się gorące), ból mięśni i osłabienie.

Scombrotoksizm z kolei to reakcja na nadmiar histaminy w źle przechowywanej rybie – najczęściej tłustych rybach: tuńczyku, makreli lub sardynkach. Objawy przypominają alergię: zaczerwienienie twarzy, wysypka, przyspieszone tętno, ból głowy.

Co robić przy zatruciu rybą?

Jeśli po spożyciu ryby czujesz się źle:

• Obserwuj objawy – zapisz, kiedy się pojawiły i co dokładnie zjadłaś/zjadłeś.
• Nawadniaj się – zwłaszcza jeśli masz biegunkę lub wymioty.
• Unikaj leków przeciwbiegunkowych – mogą zatrzymać toksyny w organizmie.
• Skonsultuj się z lekarzem, szczególnie jeśli objawy są silne lub nietypowe.
• Zgłoś incydent do Sanepidu, jeśli podejrzewasz zatrucie w lokalu gastronomicznym.

Jak unikać zatrucia rybą?

Kupuj ryby ze sprawdzonych źródeł, najlepiej z dobrze oznaczoną datą połowu i pakowania. Przeczytaj nasz poradnik: Jak rozpoznać świeże ryby. Unikaj ryb o dziwnym zapachu, mlecznej skórze lub śluzie. Nie jedz ryb, które były długo rozmrażane lub źle przechowywane. Zawsze pytaj w restauracjach, jaką rybę podają – zwłaszcza w sushi barach czy knajpkach nad morzem. Ryba maślana? Lepiej zrezygnuj, szczególnie jeśli masz wrażliwe jelita i wątrobę.

Zatrucie rybą może mieć wiele postaci – od łagodnych objawów żołądkowych po poważne zatrucia toksynami. Warto być czujnym, ale nie rezygnować z ryb w diecie. Kluczem jest jakość, świeżość i świadomość – co, skąd i jak trafia na nasz talerz. W razie niepokojących objawów lepiej nie zwlekać z wizytą u specjalisty.