Alergia pokarmowa jest niewłaściwą reakcją układu odpornościowego na spożywany pokarm. Alergeny, które najczęściej wywołują uczulenie, to przede wszystkim białko mleka krowiego, jaja, pszenica, skorupiaki i dodatki do żywności. Alergie pokarmowe są obecnie jednymi z najczęściej występujących rodzajów alergii. Niektóre z nich dają nietypowe objawy, które ciężko powiązać z uczuleniem. W tym artykule znajdziesz listę 10 alergenów odpowiedzialnych za większość alergii pokarmowych.
Alergia pokarmowa – co to jest?
Alergia pokarmowa – co to jest za rodzaj schorzenia? Uczulenie pokarmowe i objawy alergii pokarmowej zostały zdefiniowane jako nieprawidłowa, niewspółmierna do bodźca, reakcja układu odpornościowego organizmu na specyficzny związek (alergen). Uczulenie na pokarm może pojawić się w każdym wieku, choć objawy alergii pokarmowej u dorosłych i objawy alergii pokarmowej u dzieci różnią się między sobą.
Alergia pokarmowa – objawy u dorosłych to m.in. biegunki. Najczęstszymi objawami alergii pokarmowej są: objawy żołądkowo-jelitowe, zmiany skórne, zaburzenia ze strony układu oddechowego i zaburzenia układu sercowo-naczyniowego.
Reakcja alergiczna pokarmowa najczęściej występuje u niemowląt i małych dzieci. Ma to związek z niedojrzałością bariery jelitowej i większą niż u dorosłych przepuszczalnością jelit. Alergia pokarmowa u dzieci ujawnia się zazwyczaj w pierwszych tygodniach życia i często mija samoistnie po 3. roku życia. Objawy nie występują przy pierwszym, ale przy kolejnych kontaktach z alergenem, choć jest to kwestia indywidualna.
Może Cię zainteresuje: Alergia na pyłki – domowe sposoby na objawy alergii
Silna alergia pokarmowa
Silna alergia pokarmowa to nadmierna reakcja układu immunologicznego na spożycie określonych składników pokarmowych, które są błędnie rozpoznawane jako zagrożenie. Objawy alergii mogą obejmować wysypkę, pokrzywkę, problemy z oddychaniem, a w najcięższych przypadkach wstrząs anafilaktyczny. Silna alergia pokarmowa może być wywołana przez bardzo popularne produkty, a niektóre z nich pojawiają się w naszej diecie niemal codziennie. Poniżej przedstawiamy 10 najczęstszych i najsilniej uczulających pokarmów.
10 alergenów pokarmowych:
- Mleko krowie – alergia na białka mleka, głównie kazeinę i serwatkę, jest jedną z najczęstszych alergii u dzieci, chociaż niektóre osoby dorosłe również mogą na nią cierpieć.
- Jaja – zarówno białko, jak i żółtko jaja mogą wywoływać reakcje alergiczne, choć alergia na białko jaja jest częstsza.
- Orzeszki ziemne – orzeszki ziemne to jeden z najczęstszych i najsilniejszych alergenów, który często prowadzi do anafilaksji.
- Orzechy drzewne – migdały i orzechy włoskie, orzechy nerkowca, pistacje i orzechy brazylijskie to silnie alergizujące pokarmy. Alergia na orzechy drzewne jest zwykle dożywotnia.
- Owoce morza (skorupiaki i mięczaki) – krewetki, homary, kraby oraz małże są częstymi alergenami.
- Soja – potrawy zawierające soję uczulają szczególnie dzieci, ale alergia na soję może występować również u dorosłych.
- Pszenica – mąka pszenna, pieczywo i makaron może wywoływać zarówno reakcje alergiczne, jak i nietolerancję glutenu, choć są to różne stany.
- Sezam – alergia na nasiona sezamu staje się coraz częstsza w wielu krajach.
- Truskawki, kiwi i inne owoce – niektóre owoce, zwłaszcza egzotyczne, mogą wywoływać reakcje alergiczne u osób wrażliwych.
- Ryby – niektóre gatunki ryb, takie jak dorsz czy tuńczyk, mogą powodować silne reakcje alergiczne.
Może Cię zainteresuje: Rtęć w rybach – czy jest niebezpieczna dla zdrowia?
Uczulenie pokarmowe na mleko krowie
Osoby uczulone na mleko krowie nie tolerują białka kazeiny, które stanowi 80 proc. mleka. Alergia pokarmowa na kazeinę manifestuje się w formie objawów skórnych, żołądkowo – jelitowych oraz zaburzeń ze strony układu oddechowego. Reakcja uczuleniowa powstaje po spożyciu mleka lub jego przetworów, a w niektórych przypadkach także mięsa cielęcego i podrobów wołowych.
Skutki alergii pokarmowej na białka mleka krowiego to różne reakcje ze strony układu pokarmowego. Wśród nich można wymienić takie objawy uczulenia pokarmowego jak m.in. biegunkę lub zaparcie, kolki, wymioty, refluks, a także gazy i wzdęcia. Nietolerancja kazeiny objawia się również jako wysypka skórna i swędzenie skóry.
Podstawowe leczenie alergii pokarmowej na kazeinę to dieta eliminacyjna, która polega na wykluczeniu zwykłego nabiału. Jeżeli występuje tego typu alergia pokarmowa u dzieci, stosuje się wówczas specjalne hydrolizaty białek mleka. Ich zastosowanie wymaga wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Może Cię zainteresuje: Dieta dla dzieci na odporność. PRZEPIS na mleko migdałowe
Alergia pokarmowa na jajka
Objawy alergii pokarmowej na białka jajek to bóle brzucha, biegunki, wymioty, nieżyt nosa, astma, ale także pokrzywka i wypryski skórne. U niektórych osób występuje reakcja rumieniowa wokół ust, która może przejść w obrzęk warg i skóry twarzy. Uczulać mogą całe jaja, jednak zdecydowanie bardziej powszechna jest alergia na białko jaja kurzego. W nielicznych przypadkach istnieje ryzyko wstrząsu anafilaktycznego.
Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja) jest to szybko rozpoczynająca się i zagrażająca życiu reakcja nadwrażliwości organizmu w odpowiedzi na czynnik – silny alergen. W przebiegu wstrząsu anafilaktycznego zwykle dochodzi do znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Lekiem z wyboru w leczeniu anafilaksji pokarmowej jest adrenalina.
Może Cię zainteresuje: Pomidory i jajka – czy warto łączyć w diecie?
Alergia na czekoladę i kakao
Alergia pokarmowa na czekoladę wiąże się z uczuleniem na białko mleka krowiego i kakao. Nasiona kaowca zawierają białko zapasowe – albuminę, które może powodować reakcje alergiczne z ciężkimi objawami. Najszybciej występującymi objawami świadczącymi o tym, że występuje alergia pokarmowa, są: odrętwienie, puchnięcie i świąd warg, języka, a niekiedy całej jamy ustnej i gardła.
Charakterystyczne objawy uczulenia na czekoladę to wypryski w postaci pokrzywki, rumienia lub egzemy ze świądem. Uczulenie na kakao dotyczy głównie dzieci i występuje stosunkowo rzadko. Objawy alergii na kakao to przede wszystkim wysypka, krosty lub uporczywy świąd skóry.
Może Cię zainteresuje: Alergia wziewna – skąd bierze się uczulenie na alergeny wziewne?
Alergia pokarmowa na owoce morza
Skorupiaki, czyli krewetki, homary, kraby, langusty i raki wykazują bardzo wysoki potencjał alergizujący. W mięsie tych skorupiaków znajdują się alergeny, odporne są na obróbkę termiczną, nawet w wysokiej temperaturze. Uczulenie na owoce morza pojawia się niemal od razu po ich spożyciu, a zdarzają się przypadki osób reagujących alergicznie już na sam zapach przyrządzanych krewetek czy krabów.
Jeśli chodzi o alergię pokarmową na ryby, to reakcję uczuleniową może wywołać dorsz. Zdecydowanie częściej objawy uczulenia pojawiają się po spożyciu ryby surowej niż np. ryby po grecku, smażonej lub zapiekanej w piekarniku i podawanej z warzywami.
Przeczytaj także: Celiakia i nietolerancja glutenu – jak leczyć celiakię dietą?
Alergia na gluten
Alergia pokarmowa na gluten dotyczy reakcji uczuleniowej po spożyciu produktów zawierających pszenicę. Źródłem glutenu są również pradawne odmiany pszenicy jak orkisz, samopsza czy płaskurka. Inne zboża zawierające gluten to żyto, jęczmień i owies. Wszelkie produkty z dodatkiem wymienionych zbóż i pozyskanych z nich składników zawierają gluten.
Objawy alergii na gluten występują w ciągu kilku minut do godziny od spożycia pokarmu. Wystąpić może kombinacja wielu objawów takich jak: biegunka, wymioty, pokrzywka lub zmiany skórne o typie atopowego zapalenia skóry, wodnisty katar i astma alergiczna ze skurczem oskrzeli.
Podsumowanie:
Dieta eliminacyjna to sposób na leczenie alergii pokarmowej, który polega na usunięciu z jadłospisu uczulających pokarmów. Oprócz niej na uczulenia pokarmowe stosuje się też leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy.
Warto dodać na zakończenie, że każda osoba może być uczulona na inne produkty, a nasilenie reakcji alergicznej może różnić się od łagodnych objawów do zagrażających życiu reakcji anafilaktycznych. Jeśli ktoś ma silną alergię, ważne jest unikanie danego pokarmu i noszenie leków przeciwhistaminowych lub adrenaliny w formie autostrzykawki w razie potrzeby.
Przeczytaj także: Uczulenie na słońce – jak wygląda wysypka od słońca?
Katarzyna Labudda jest dietetykiem medycyny chińskiej i absolwentką Avicenna Instytut Claude Diolosa we Fryburgu. Prowadzi terapie żywieniowe oraz blog o zdrowiu. Przed rozpoczęciem kuracji lub stosowaniem suplementu diety, należy skonsultować się z lekarzem bądź dietetykiem.
