Odpowiednio dobrana dieta lecznicza to część profilaktyki chorób metabolicznych i cywilizacyjnych, a także podstawa zdrowego stylu życia. Piramida żywienia dobrze ilustruje sposób odżywiania zalecany przez dietetyków dla osób zdrowych. Jednak kiedy dojdzie do choroby i narządy wewnętrzne nie funkcjonują prawidłowo, konieczna staje się terapia żywieniowa. Prawidłowa dieta lecznicza uwzględnia niestandardowe wymagania organizmu, jakie narzuca choroba.
Dieta lecznicza – co to jest?
Dieta lecznicza to sposób odżywiania, zmodyfikowany do indywidualnych potrzeb osoby chorej. Leczenie dietą – czy jest możliwe? Dobrze skomponowana dieta lecznicza wspiera dążenie do osiągnięcia zdrowia. Podstawą pracy dietetyka w tym przypadku jest prawidłowa diagnoza i dobranie pokarmów, dzięki którym cel terapeutyczny będzie uzyskany. Niekiedy, jak na przykład u pacjentów z nieunormowanym poziomem cukru we krwi dieta to kluczowy element terapii.
Współpraca:
Dieta lecznicza – jakie są rodzaje diety leczniczej – przykłady:
- cukrzyca – dieta lecznicza dla cukrzyków
- niska odporność – dieta lecznicza dla dzieci
- RZS, artretyzm, dna moczanowa – dieta lecznicza na stawy
- zespół metaboliczny i otyłość brzuszna – dieta redukcyjna z ujemnym bilansem kalorycznym
Co jeść na diecie cukrzycowej?
Dieta lecznicza przy cukrzycy powinna zawierać produkty przeciwwskazane diabetykom. Zaleca się stosowanie w diecie węglowodanów złożonych, a ich źródłem są m.in. pełnoziarniste produkty zbożowe, takie jak kasza, ryż czy makaron z mąki pełnoziarnistej. Dieta lecznicza dla cukrzyka eliminuje białe pieczywo, słodkie napoje i słodycze. Lista produktów, których nie toleruje dieta lecznicza dla cukrzyka – czego nie jeść zawiera niektóre wędliny, niezdrowe tłuszcze, sałatki z dużą ilością majonezu i frytki smażone na głębokim tłuszczu.
Piramida żywienia – ogólne zalecenia dietetyczne
Piramida żywieniowa określa zasady zdrowego odżywiania, zalecane przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie. To instytucja powołana do wyznaczania trendów żywieniowych, która wprowadziła ostatnią aktualizację w zaleceniach dotyczących zdrowego odżywiania w 2016 roku. Obecnie Piramida Żywieniowa skonstruowana przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie (IŻŻ) została zastąpiona alternatywą w postaci Zdrowego Talerza.
Ogólne zalecenia dietetyczne dla dzieci i dorosłych są przeznaczone dla osób zdrowych. W przypadku pojawienia się nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu Piramida Żywieniowa nie wystarcza, ponieważ osoby takie wymagają indywidualnego podejścia w układaniu diety.
Dieta lecznicza w otyłości
Otyłość wymaga wprowadzenia diety leczniczej z ujemnym bilansem kalorycznym. Przy takich schorzeniach jak zespół metaboliczny i otyłość brzuszna, dieta lecznicza stanowi podstawowy środek do osiągnięcia zdrowia i harmonizowania pracy poszczególnych narządów wewnętrznych. Zmiana w stosunku do odżywiania osoby zdrowej, polega na wprowadzeniu deficytu kalorycznego, czyli ograniczeniu ilości energii dostarczanej wraz z posiłkami. Bilans kaloryczny powinien być ujemny, mniejszy niż zapotrzebowanie organizmu, a dzięki temu możliwe jest zredukowanie wagi.
Przeczytaj: Deficyt kaloryczny – jak obliczyć deficyt kaloryczny, żeby schudnąć?
Dieta na redukcję tkanki tłuszczowej
Dieta na redukcję tkanki tłuszczowej nie zawsze prowadzi do obniżenia masy ciała. Osoby, które chcą poprawić wygląd i zyskać więcej tkanki mięśniowej zastanawiają się, jak spalić tłuszcz nie tracąc na wadze. Szybko dochodzą do wniosku, że należy zadbać o pełnowartościowe białko w codziennej diecie. W tym celu najlepiej wprowadzić więcej takich źródeł białka, jak mięso, jaja, ryby, nabiał czy rośliny strączkowe. Białko jest niezbędne dla zachowania niskotłuszczowej masy ciała.
Dieta redukcyjna polega na ograniczeniu lub wyeliminowaniu tłuszczów zwierzęcych. W to miejsce polecane są zdrowe tłuszcze oraz warzywa w każdej postaci, szczególnie na surowo, lekko podgotowane lub delikatnie grillowanie, a także nabiał o niskiej zawartości tłuszczu, ryby i chude mięso drobiowe. Nie zapominajmy o owocach sezonowych, pestkach i orzechach, które dostarczają niezbędne składniki odżywcze!
Diety eliminacyjne
Diety eliminacyjne obejmują różne modele żywieniowe, zakładające rezygnację ze spożywania jednego produktu (np. rafinowanego cukru) lub całej grupy pokarmów (np. żywności z glutenem). Do szerokiej grupy diet eliminacyjnych zaliczamy wegetarianizm i weganizm oraz frutarianizm. Warto zwrócić uwagę na dietę pół wegetariańską – fleksitarianizm, mniej rygorystyczny, niż całkowite zrezygnowanie z produktów zwierzęcych.
Dieta wyłącznie roślinna z kolei, wykluczająca wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego, również może być przyczyną powstawania niedoborów niektórych składników odżywczych. Niskim poziom żelaza oraz niedobór witaminy B12 mogą pojawić się w wyniku wykluczenia pokarmów odzwierzęcych. Suplementacja wit B12 może okazać się w tym przypadku w pełni uzasadniona.
Dieta lecznicza eliminacyjna na alergie
Lecznicze wykorzystanie diety eliminacyjnej ma uzasadnienie, gdy organizm reaguje alergicznie. W tym przypadku istotne jest znalezienie i wyeliminowanie określonego składnika w pożywieniu, który jest przyczyną występowania objawów alergii. Osoby cierpiące na alergie pokarmowe są zmuszone do ścisłego przestrzegania zaleceń dietetycznych, ponieważ spożycie alergenu odbija się negatywnie na ich zdrowiu.
Dzieci i dorośli, którzy borykają się z celiakią, powinni unikać produktów zawierających gluten, który uszkadza u nich kosmki jelitowe. Diabetycy nie powinni spożywać rafinowanego cukru i kontrolować ilość węglowodanów w pożywieniu, a osoby uczulone na laktozę unikać zwykłego mleka i jego przetworów.
Gdzie po indywidualną dietę leczniczą?
Gdy zrównoważone jedzenie zgodne z ogólnymi zaleceniami Piramidy Żywieniowej nie wystarcza do utrzymania organizmu w dobrej kondycji, warto zwrócić się po poradę. Terapeuta żywieniowy, specjalizujący się w dietetyce medycyny chińskiej lub doświadczony konsultant ajurwedy potrafi rozpoznać przyczyny dolegliwości i postawić trafną diagnozę na podstawie symptomów. Dieta lecznicza w medycynie chińskiej promuje trawienie i tranzyt trawienny, aby zachęcić ciało do produkcji trzech YIN, którymi są krew, płyny wewnętrzne i kwintesencja JING. Indywidualne zalecenia dietetyczne obejmują zarówno wyeliminowanie szkodliwych jak i wprowadzanie terapeutycznych pokarmów.
Katarzyna Labudda jest dietetykiem medycyny chińskiej i absolwentką Avicenna Instytut Claude Diolosa we Fryburgu. Prowadzi terapie żywieniowe oraz bloga Jak Wyleczyć. Przed rozpoczęciem kuracji lub stosowaniem suplementu diety, należy skonsultować się z lekarzem bądź dietetykiem.
Współpraca: