
Jak Wyleczyć >> Zdrowie holistyczne >> Tradycyjna Medycyna Chińska
Tradycyjna medycyna chińska (TCM) to system leczenia rozpowszechniony na całym świecie, również w Polsce. Jednym z jej założeń jest teoria Pięciu Elementów – Drewno, Ogień, Ziemia, Metal i Woda. Te elementy występujące w przyrodzie tłumaczą wzajemne powiązania między narządami w organizmie człowieka. W artykule znajdziesz podstawowe informacje, co to jest tradycyjna medycyna chińska, jakie stosuje metody diagnostyki i leczenia.
- Tradycyjna medycyna chińska (TCM)
- Co głosi teoria Pięciu Elementów?
- Jakie są metody leczenia medycyny chińskiej?
- Diagnoza w tradycyjnej medycynie chińskiej
- Gdzie przyjmuje dobry lekarz medycyny chińskiej?
- Co to jest holistyczne podejście do zdrowia TCM?
- Filozofia życia w równowadze – dieta chińska
- Tradycyjna medycyna chińska – podstawowe pojęcia dietetyki tcm:
- Co to jest Qi w medycynie chińskiej?
Tradycyjna medycyna chińska (TCM)
Tradycyjna medycyna chińska opiera się na teorii yin-yang, która głosi, że przeciwieństwa płynnie przechodzą i dopełniają się wzajemnie, dzięki czemu wyłania się spójna całość. Teoria Yin Yang jest podstawą chińskiej nauki w rozumieniu ogólnym, a jej częścią jest chińska medycyna. Wszystko jest połączone ze wszystkim, a istotą istnienia jest stały przepływ energii qi (czi – siła życiowa). Zdrowie charakteryzuje spokojny, równomierny przepływ energii qi. Objawy choroby pojawiają się wtedy, gdy zaburzony zostaje przepływ energii qi w meridianach i między ciałem a światem zewnętrznym. W skrócie można powiedzieć, że chińska medycyna naturalna zajmuje się przywracaniem prawidłowego przepływu energii życiowej.
Co głosi teoria Pięciu Elementów?
Teoria Pięciu Elementów głosi, że nosimy w sobie cechy pięciu głównych elementów. Te 5 elementów medycyny chińskiej to Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal i Woda, które wpływają na siebie w cyklu Pięciu przemian. Każdy element ma w sobie Pięć żywiołów, a każda przemiana związana jest z parą narządów Yin Yang, czyli narządów pełnych miąższowych – (np. wątroba) i pustych (np. woreczek żółciowy). Pary narządów są ze sobą tak samo powiązane jak żywioły, wpływają na siebie zgodnie z cyklem pobudzania i kontroli.
5 elementów medycyna chińska:
- Drzewo – element wątroby i woreczka żółciowego,
- Ognień – element serca i jelita cienkiego,
- Ziemia – element śledziony i żołądka,
- Metal – element płuc i jelita grubego,
- Woda – nerek i pęcherza moczowego.
Współzależności między narządami – tabela
Narządy uzupełniające | Barwa | Smak | Żywioł | Pora roku |
---|---|---|---|---|
Wątroba i żółć | Zielona | Kwaśny | Drewno | Wiosna |
Serce i jelito cienkie | Czerwona | Gorzki, cierpki | Ogień | Lato |
Śledziona i żołądek | Żółta | Słodki | Ziemia | Późne lato |
Płuca i jelito grube | Biała | Ostry, pikantny | Metal | Jesień |
Nerki i pęcherz moczowy | Czarna | Słony | Woda | Zima |
Jakie są metody leczenia medycyny chińskiej?
Tradycyjna medycyna chińska wykorzystuje 5 głównych metod terapeutycznych tak zwanych 5 filarów TCM, tworząc kompleksowy system wspierania zdrowia. Akupunktura odblokowuje przepływ energii qi w meridianach, łagodząc dolegliwości bólowe i poprawiając jakość snu. Lecznicza dieta wg medycyny chińskiej – dieta tcm obejmuje indywidualne zalecenia dietetyczne, dostosowane do potrzeb organizmu. Ziołolecznictwo medycyny chińskiej, czyli układanie receptur z roślin o działaniu leczniczym, stosuje się w celu wzmocnienia organizmu, detoksykacji i leczenia. Masaż czy refleksologia to metoda manualna, która pobudza punkty energetyczne i wzmacnia funkcjonowanie mięśni oraz stawów. Ćwiczenia qi gong natomiast to połączenie ruchu, oddechu i medytacji, pozwala na samodzielne wzmocnienie energii życiowej. Chińska medycyna tradycyjna posiada metody tworzące spójny system, który nie tylko leczy, lecz także wspiera profilaktykę. Poniżej 5 filarów medycyny chińskiej, na których opiera się leczenie:
- Akupunktura – technika nakłuwania igłami, stymuluje przepływ energii qi w meridianach,
- Dieta chińska – właściwości rozgrzewające i ochładzające pokarmów równoważą narządy wewnętrzne,
- Ziołolecznictwo – układanie receptur z roślin leczniczych i stosowanie preparatów ziołowych,
- Masaż – Tui Na, On Zo Su, Gua Sha, refleksologia pobudza punkty energetyczne, wzmacnia mięśnie i stawy,
- Qi gong – ćwiczenia fizyczne poprzez ruch harmonizują przepływ energii qi.

Diagnoza w tradycyjnej medycynie chińskiej
Badanie pulsu to jedna z metod diagnozowania w tradycyjnej chińskiej medycynie. Druga popularna metoda to czytanie z języka, a trzecia – czytanie z twarzy. Lekarz medycyny chińskiej, jeśli ma bezpośredni kontakt z pacjentem, zwraca też uwagę na wygląd skóry, stan włosów i brwi. Może również skontrolować, czy pacjent ma obrzęki na twarzy i kończynach. Diagnoza z języka jest metodą diagnostyczną, którą można przeprowadzić online na podstawie fotografii. Język obrazuje energetyczną mapę narządów wewnętrznych. Ciało języka dzieli się na obszary powiązane z pięcioma głównymi narządami i substancjami ciała (krew, płyny, Qi) i tworząc sieć wzajemnych oddziaływań między sobą. Naloty na języku wskazują na stan jelit i przerost candidy.
Gdzie przyjmuje dobry lekarz medycyny chińskiej?
Gabinet lekarza medycyny chińskiej znajdziemy w każdym większym mieście w Polsce. Jednym z najbardziej znanych lekarzy tej specjalizacji jest dr Ryszard Grzebyk – dyplomowany lekarz medycyny chińskiej wykształcony w Kanadzie. Obecnie zajmuje się pracą naukową i dydaktyczną. Lekarz medycyny chińskiej to specjalista, który diagnozuje i leczy pacjentów, bazując na zasadach medycyny chińskiej. W praktyce korzysta z narzędzi diagnostycznych, takich jak analiza pulsu, oglądanie języka, ocena stanu skóry i oczu. Kluczowym celem lekarza medycyny chińskiej jest przywrócenie harmonii w ciele poprzez zastosowanie akupunktury, ziołolecznictwa, dietetyki chińskiej, masażu i zachęcenie do wykonywania ćwiczeń qi gong lub innej aktywności fizycznej. Gabinet oferujący dietę chińską, zabiegi z igłami, Gua Sha czy stawianie baniek znajdziemy w takim mieście jak między innymi Warszawa, Poznań i Gdynia.
Co to jest holistyczne podejście do zdrowia TCM?
Holistyczne podejście do zdrowia człowieka w TCM polega na metodach leczenia całego organizmu, zamiast jednego wybranego narządu. Tradycyjna chińska medycyna ludowa opiera się na teorii pięciu elementów i istnieniu sieci meridianów. Stosowane w tym systemie techniki leczenia: akupunktura, dieta medycyny chińskiej, refleksologia czy masaż pobudzają energię qi i oddziałują jednocześnie na cały organizm. W organizmie człowieka znajdują się kanały energetyczne – meridiany, które łączą ze sobą organy wewnętrzne i reagują na bodźce zewnętrzne. Meridian w medycynie chińskiej to nie tylko koncepcja energetyczna. Medycyna chińska meridiany postrzega jako system współzależności między ciałem fizycznym, emocjami i środowiskiem (Teoria Pięciu Elementów). Sprawia to, że organizm człowieka jest centralnym holistycznym organizmem. Szerzej omawiam temat takiego podejścia do leczenia w kolejnym artykule Zdrowie holistyczne.
Filozofia życia w równowadze – dieta chińska
Jak każda medycyna azjatycka tak i naturalna medycyna chińska dąży do idealnej równowagi organizmu. Jednym z elementów zachowania równowagi jest odżywianie. Dietetyka wg tradycyjnej medycyny chińskiej propaguje jadłospis, który składa się z podanych poniżej proporcji.
Dietetyka chińska – proporcje grup produktów:
- warzywa i owoce – produkty roślinne gotowane i podane na ciepło stanowią 40 procent porcji,
- produkty zbożowe – pełnoziarniste pieczywo, kasza, ryż stanowią 40 procent porcji,
- produkty odzwierzęce – mięso, ryby, jajka, mleko i jego przetwory, tłuszcze stanowią 20% diety chińskiej.
Odżywianie wg tradycyjnej medycyny chińskiej jest kluczowe dla filozofii życia w harmonii. Poniżej prezentujemy najważniejsze pojęcia z objaśnieniami. Pomogą one bliżej poznać tę filozofię tcm tradycyjnej medycyny chińskiej.
Tradycyjna medycyna chińska – podstawowe pojęcia dietetyki tcm:
Kuchnia 5 Przemian – pięć przemian medycyna chińska odnosi do kolejności dodawania składników. Produkty powinny być dodawane zgodnie z obiegiem karmiącym pięciu elementów medycyny chińskiej, zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Produkty dodawane chaotycznie burzą harmonię potrawy i będzie ona nie tak odżywcza.
Pięć rodzajów pokarmów wg termiki – tcm medycyna chińska dzieli pokarmy na pięć grup termicznych:
- gorąca termika – cebula, kawa, kakao, ostre przyprawy jak chilli i pieprz, kawa,
- ciepła termika – warzywa takie jak por i ziemniaki, wołowina, kurczak, żółty ser, czosnek,
- neutralne – ryż brązowy, groch, kapusta, marchew, buraki i owoce wiśnie, winogrona, śliwki oraz rodzynki,
- wychładzające – sałata, szpinak, ryż biały, rzodkiewki, pomarańcze i cytryny, mleko, cukier, zielona herbata,
- zimne – jogurt, ogórki, melony, pomidory, banany, tofu.
Wychładzające produkty mogą osłabiać śledzionę i ogień trawienny żołądka. Dietetyka chińska zalecana indywidualnie dostosować produkty do aktualnych potrzeb organizmu. Potrawy rozgrzewające medycyna chińska zaleca łączyć z zimnymi, aby zrównoważyć dietę. Zimny żołądek medycyna chińska radzi rozgrzewać składnikami o gorącej termice.
Pięć smaków – medycyna chińska klasyfikuje składniki diety według 5 smaków, które mają wpływ na funkcjonowanie poszczególnych narządów zgodnie z tabelą, którą prezentujemy w tym artykule.
- kwaśny smak – działa ściągającą, zatrzymuje wodę, hamuje nadmierną potliwość,
- słony smak – porusza przepływ płynów i działa moczopędnie,
- ostry – działa drażniąco na jelito grube i płuca,
- słodki smak – dżywia żołądek i śledzionę,
- gorzki smak – wzmaga wydzielanie żółci i wspiera trawienie.
Co to jest Qi w medycynie chińskiej?
Qi medycyna chińska używa do określenia energii życiowej. Starożytna medycyna chińska rozróżnia 4 rodzaje energii Qi, które opisujemy poniżej:
- Yuan Qi (Qi pierwotna) – energia Qi urodzeniowa, otrzymana od rodziców, te zasoby zapewniają ochronę,
- Zong Qi (Qi oddechu) – energia pozyskiwana z powietrza podczas oddychania, wspomaga płuca i serce,
- Gu Qi (Qi odżywcza) – energia Q dostarczana wraz z pożywieniem jest zawarta w składnikach odżywczych,
- Wei Qi (Qi obronna) – energia Q znajdująca się pod powierzchnią skóry, głównie na plecach chroni ciało przed patogenami i wspiera system odpornościowy.
Rola Qi w organizmie:
- odżywienie organizmu – Qi zasila wszystkie procesy biologiczne od trawienia po obieg krwi,
- ochrona – Wei Qi chroni organizm przed atakiem patogenów, działa jak tarcza przeciwko wnikaniu bakterii, wirusów i grzybów,
- transport – energia Qi przemieszcza się z krwią i zasila narządy wewnętrzne,
- kontrola – energia Q kontroluje równowagę yin i yang,
- transformacja – energia Qi umożliwia wykorzystanie energii z powietrza i żywności w energię potrzebną do życia.
Zastoje w przepływie Qi:
- niedobór Qi (Qi Xu) – objawia się uderzeniami gorąca, nadmiernych odczuwaniem zimna i dusznościami,
- zastój Qi (Qi Zhi) – objawy to ból, wzdęcia, zaparcia,
- odwrócony przepływ Qi – objawy to odbijanie, mdłości, zgaga.
W razie pytań lub wątpliwości istnieje możliwość umówienia się na konsultacje z dietetykiem medycyny chińskiej.