Czy wiesz, co to jest zespół metaboliczny i jak go leczyć? Odpowiednio zbilansowana dieta jest w stanie poprawić parametry metaboliczne pacjenta, u którego występuje zespół metaboliczny, zwiększający ryzyko wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej, miażdżycy i cukrzycy typu 2. Zespół metaboliczny zwany również zespołem X lub zespołem polimetabolicznym to problem zdrowotny mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych. W Polsce już ponad 25 proc. osób dorosłych ma problemy z nadwagą lub otyłością oraz takimi objawami, jak wysokie ciśnienie tętnicze, stężenie glukozy we krwi, poziom trójglicerydów i cholesterolu.
*
Zespół metaboliczny – co to jest?
Medycyna definiuje zespół metaboliczny jako współistnienie różnorodnych czynników, zwiększających ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych na podłożu miażdżycy oraz cukrzycy typu 2. Należą do nich otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna, nadciśnienie tętnicze oraz cukrzyca lub stan przedcukrzycowy.
Zespół metaboliczny – co to jest za rodzaj dolegliwości? W skład zespołu metabolicznego wchodzi kilka schorzeń. Najważniejszym z nich jest otyłość brzuszna (otyłość trzewna lub centralna), w której tkanka tłuszczowa gromadzi się wewnątrz brzucha. Otyłość trzewna charakteryzuje się tym, że tłuszcz otacza narządy wewnętrzne. Drugi element zespołu metabolicznego, który występuje często to nadciśnienie tętnicze. Za inne zaburzenia wchodzące w skład zespołu metabolicznego uważa się nieprawidłowe stężenie triglicerydów, cholesterolu HDL i glukozy.
Może Cię zainteresuje: Wysoki cholesterol – dieta na podwyższone trójglicerydy
Kiedy występuje zespół metaboliczny?
Zespół metaboliczny występuje, gdy pacjent spełnia 3 z 5 kryteriów:
- otyłość brzuszna – ocena obwodu talii ≧80 cm u kobiet i ≧94 cm u mężczyzn w populacji europejskiej,
- podwyższone stężenie triglicerydów na czczo (>1,7 mmol/L lub 150 mg/dL),
- zbyt niskie stężenie cholesterolu HDL na czczo, potocznie nazywanego „dobrym cholesterolem” (< 1 mmol/L lub 40 mg/dL u mężczyzn oraz <1,3 mmol/L lub 50 mg/dL u kobiet),
- skurczowe ciśnienie tętnicze krwi ≧130 mm Hg lub rozkurczowe ciśnienie tętnicze krwi ≧85 mm Hg,
- podwyższony poziom glukozy w surowicy krwi na czczo ≧5,6 mmol/L lub 100 mg/dL.
Zespół metaboliczny to grupa schorzeń, które razem zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 oraz innych problemów zdrowotnych. Istnieje kilka czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego np. wiek. Ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego wzrasta z wiekiem. Choć może się on pojawić u młodszych osób, częściej występuje u ludzi powyżej 40. roku życia.
Diagnostyka, wyniki, badania przy zespole metabolicznym
Rozpoznanie zespołu metabolicznego opiera się na rozpoznaniu zaburzeń, wchodzących w skład zespołu X. Konieczna może okazać się diagnostyka: wyniki badania morfologii krwi obwodowej. Wstępnie lekarz dokonuje oceny otyłości brzusznej za pomocą pomiaru obwodu talii, przy czym pomocna jest znajomość wagi badanego. Pomiary ciśnienia tętniczego krwi umożliwiają rozpoznanie nadciśnienia tętniczego. Należy wykonać pomiar stężenia glukozy we krwi i triglicerydów oraz cholesterolu HDL.
Zespół metaboliczny – leczenie
Leczenie przy zespole metabolicznym polega głównie na wdrożeniu odpowiedniej diety. Podstawowe znaczenie w leczeniu zespołu metabolicznego ma zmniejszenie masy ciała i utrzymanie prawidłowej wagi, a co za tym idzie dieta redukcyjna, dopasowana do możliwości pacjenta aktywność fizyczna i prewencja powikłań. Pacjenci powinni zmienić nawyki żywieniowe i dotychczasowy styl życia. Bardziej aktywny sposób spędzania wolnego czasu pomoże w utrzymaniu prawidłowej wagi.
Z uwagi na to, że zespół metaboliczny nie jest chorobą, nie można mówić o leczeniu. W przypadku stwierdzenia zespołu metabolicznego podstawowym sposobem postępowania w celu zapobiegania jego negatywnym skutkom jest wdrożenie zmiany trybu życia. Terapia polega na zastosowaniu odpowiedniej diety oraz aktywności fizycznej. Z drugiej strony istnieje grupa preparatów na zespół metaboliczny – leki sprzyjające prawidłowemu procesowi trawienia i pracy jelit.
Może Cię zainteresować: Zdrowie jelit – co jeść i jak wspomagać trawienie?
Zespół metaboliczny – dieta
Odpowiednia dieta w zespole metabolicznym odgrywa kluczową rolę, zarówno w zapobieganiu rozwojowi zespołu metabolicznego jak i w jego leczeniu. Zalecenia dietetyczne, jakie otrzymuje pacjent, dotyczą regularnego spożywania posiłków, ograniczonego spożywania tłuszczy nasyconych i łatwo przyswajalnych węglowodanów. Należy unikać spożywania alkoholu.
Dieta na zaburzenia metaboliczne uwzględnia rośliny strączkowe i tłuste ryby morskie. Zalecane jest również spożywanie zdrowych tłuszczów zamiast tanich olejów roślinnych, które dostarczają paliwo podsycające stany zapalne występujące w organizmie. Do modeli żywienia zalecanych w przypadku wystąpienia zespołu X należą dieta śródziemnomorska oraz DASH.
Zdrowa dieta – co jeść przy zespole metabolicznym?
Zdrowa dieta bogata w warzywa i owoce, a do tego aktywność fizyczna i czas na regenerację organizmu oraz odpoczynek to podstawowe czynniki wpływające na zdrowie. Fundamentem prawidłowego funkcjonowania organizmu jest dieta i ruch. Co to znaczy zdrowa dieta – co jeść, jak wybierać składniki – przeczytaj w następnym artykule:
